Tổng thống Biden hy vọng cuộc gặp với ông Tập bên lề hội nghị G20 có thể vạch “lằn ranh đỏ” ngăn quan hệ Mỹ – Trung lao dốc thêm.
Đây là cuộc gặp trực tiếp đầu tiên giữa hai lãnh đạo kể từ khi ông Biden trở thành tổng thống Mỹ vào tháng 1/2021. Ông Biden và ông Tập từ đó tới nay đã điện đàm với nhau 5 lần, nhưng quan hệ hai nước vẫn lao dốc xuống mức thấp nhất trong nhiều thập kỷ.
Căng thẳng Mỹ – Trung gia tăng sau chuyến thăm Đài Loan của Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi hồi tháng 8. Trung Quốc đã cắt hầu hết kênh liên lạc chính thức với Mỹ sau đó, dù hai bên vẫn có những cuộc trao đổi qua kênh ngoại giao để thu xếp cuộc gặp tại Bali.
Trong cuộc họp báo hôm 9/11, Tổng thống Biden cho hay chương trình nghị sự của ông là “vạch ra lằn ranh đỏ của chúng tôi, hiểu những gì ông Tập xem là lợi ích quốc gia quan trọng của Trung Quốc, cũng như những gì tôi biết là lợi ích quan trọng của Mỹ, để xác định xem chúng có xung đột với nhau hay không”.
Ông Biden không giải thích thêm, nhưng một quan chức Nhà Trắng ngày 10/11 cho hay Tổng thống Mỹ tin rằng điều quan trọng là phải xây một “mặt sàn” ngăn mối quan hệ Washington – Bắc Kinh bị xói mòn thêm và đảm bảo có những quy tắc điều chỉnh quá trình cạnh tranh chiến lược giữa hai nước.
Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ Jake Sullivan hôm 13/11 cho hay ông Biden “nhận định Mỹ – Trung đang ở trong cuộc cạnh tranh gay gắt, nhưng cuộc cạnh tranh đó không nên dẫn tới xung đột hay đối đầu. Điều này cần được xử lý một cách có trách nhiệm và có những lĩnh vực chúng ta có thể làm việc cùng nhau”.
Bắc Kinh là đối thủ cạnh tranh chiến lược chính của Washington và là nền kinh tế lớn thứ hai thế giới sau Mỹ. Dù gia tăng cạnh tranh, ông Biden vẫn nỗ lực tìm kiếm quan hệ ổn định với Trung Quốc, bất chấp những căng thẳng về Đài Loan, Biển Đông, thương mại và loạt vấn đề khác.
Quan chức Nhà Trắng đã vạch ra bốn chủ đề thảo luận hàng đầu trong cuộc gặp giữa ông Biden và ông Tập tuần tới. Chúng bao gồm quan hệ hai nước, vấn đề Đài Loan và nhân quyền, các lĩnh vực mà Nhà Trắng tin hai nước có thể hợp tác, các vấn đề toàn cầu như xung đột Ukraine – Nga và hành động của Triều Tiên.
Trong vấn đề Đài Loan, ông Biden không trả lời câu hỏi liệu Mỹ có cam kết triển khai quân đội để bảo vệ hòn đảo trong trường hợp nổ ra xung đột hay không. “Học thuyết về Đài Loan không thay đổi. Có rất nhiều điều chúng tôi sẽ phải thảo luận”, ông nói.
Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ Jake Sullivan nói rằng Washington sẽ thông tin cho Đài Loan về kết quả cuộc gặp của ông Biden và ông Tập, nhằm khiến chính quyền hòn đảo cảm thấy “an toàn và thoải mái” về sự hỗ trợ của Mỹ.
Đề cập đến căng thẳng trên bán đảo Triều Tiên, ông Sullivan cho biết Washington vẫn lo ngại về khả năng Bình Nhưỡng nối lại thử hạt nhân lần thứ 7, sau loạt vụ phóng tên lửa đạn đạo tầm ngắn và tầm trung gần đây.
